پرورش شترمرغ و اصول نگهداری آن

پرورش شترمرغ

برای شروع به تعدادی شترمرغ ماده و نر احتیاج خواهیم داشت تا بتوانند عمل تولید مثل را انجام دهند. سن بلوغ جنسی شترمرغ 2 سالگی می باشد و در این سن آماده جفت خوردن هستند. سپس تخم های تولیدی حاصل از جفتگیری را در داخل دستگاه جوجه کشی قرار می دهیم تا جوجه های جدید تولید کنیم و گله خود را گسترش دهیم، در نتیجه سود مزرعه با گسترش گله نیز افزایش خواهد یافت. پرورش این پرندگان بر خلاف دیگر پرورش ها به حداقل تجهیزات نیاز دارد و در ابتدا به یک زمین بزرگ احتیاج خواهیم داشت زیرا این پرنده با توجه به ابعادی که دارد فضای زیادی جهت پرورش اصولی نیاز داشته و علاقه زیادی به دویدن دارد، به طوری که در بعضی مواقع سرعتی معادل 70 کیلومتر بر ساعت دارد. نکته بعدی که باید در نظر گرفته شود، خوراک شترمرغ می باشد، هر شترمرغ بالغ به طور تقریبی نزدیک به 3 کیلو خوراک نیاز خواهد داشت. می توان گفت 70 درصد هزینه های پرورش شترمرغ شامل خوراک آن ها می باشد. به طور کلی پرورش شترمرغ به سه روش باز، نیمه باز و بسته صورت می گیرد که در ادامه به بیان هر یک از این روش ها می پردازیم. انتخاب سیستم پرورش به شرایط آب و هوایی آن منطقه بستگی خواهد داشت، حتی بعضا برای استفاده بهتر در برخی مناطق، از ترکیب این چند روش نیز استفاده می شود.

پرورش شترمرغ در روش باز

شترمرغ علاقه زیادی به فضای باز داشته و دوست دارد چراگاهش بزرگ باشد. در این سیستم وسعت زمین تقریبا چهل هکتار است و دور آن حصار کشی می شود، در این روش نگهداری شترمرغ شبیه به محیط زندگی آن ها در داخل طبیعت است. در روش باز که شامل تعداد زیادی شترمرغ است، اغلب یک شترمرغ ماده حاکم وجود خواهد داشت که نقش خود را به ماده های کوچکتر و جفت های خود تحمیل خواهد کرد.

پرورش شترمرغ با روش نیمه باز

در این روش حداقل بیست و حداکثر شصت هکتار زمین مورد احتیاج است، شترمرغ ها در پن هایی با وسعت هشت تا بیست هکتار نگهداری می شوند، اغلب هر یک از گروه ها شامل 15 شترمرغ نر و 25 شترمرغ ماده می باشد. این جانداران می توانند بخشی از غذای مورد نیازشان را با گشت و گذار در محیط چراگاهشان تامین کنند و تنها لازم است 50 تا 60 درصد غذایشان را به شکل دستی در اختیارشان قرار دهید. مکان تغذیه اکثرا در کنار حصار ها تعبیه می گردد تا از رفت و آمد زیاد و ایجاد استرس در بین آن ها خودداری شود.

پرورش شترمرغ در روش بسته

در این سیستم هریک از گروه های مولد شامل یک شترمرغ ماده و یه شترمرغ نر است. وسعت زمین مورد احتیاج در این روش، با توجه به تعداد گروه های مولد و مقدار سرمایه گذاری از 1 تا 20 هکتار در نظر گرفته می شود. به دلیل محدود بودن سطح مراتع و زمین های مناسب و همچنین شکسته شدن انحصار پرورش شترمرغ و گسترش آن در دیگر کشور ها، این روش و سیستم مورد توجه می باشد.

آب مصرفی شترمرغ

شترمرغ به شکل 24 ساعته آب مصرف می کند، بنابراین باید شرایطی فراهم کنیم که آب همیشه در دسترس آن ها باشد. همچنین در فصل سرما به کمک آب گرمکن ها، حرارت آب را به 20 درجه سانتی گراد ( آب ولرم) برسانیم.

بهداشت

این پرندگان از جمله حیواناتی می باشند که در حین مصرف غذا، علاقه بالایی به خوردن آب دارند و به همین علت، آب مصرفی شترمرغ ها به سرعت کثیف می گردد. بنابر این باید به نظافت و تمییزی آب آن ها، اهمیت زیادی قائل بود تا سلامتی آن ها به خطر نیفتد. 

اصول پرورش شترمرغ

همانطور که در ابتدای این مقاله ذکر کردیم، در ابتدا به مولد هایی احتیاج داریم که تخمگذاری را برای ما انجام دهند تا بتوانیم جوجه کشی از آن ها را انجام دهیم و مزرعه خود را گسترش دهیم و با نگهداری و پرورش جوجه های تازه متولد شده، آن ها را به سن بلوغ، باروری یا کشتار برسانیم. دومین روش در اصول پرورش شترمرغ، فروش تخم های تولیدی از آن ها می باشد تا از این طریق به سود برسیم. به طور کلی تهیه ماشین جوجه کشی از مهم ترین اصول پرورش شترمرغ می باشد که شاید هزینه اولیه شما را جهت تجهیز مزرعه افزایش دهد اما باعث افزایش چشمگیری در سود شما خواهد شد و صفر تا صد کار تولیدی در مزرعه شما فراهم خواهد بود و به زبان ساده تر، دیگر نه تنها احتیاجی به خرید تخم یا جوجه های دیگر مزارع داشته، بلکه خود فروش آن ها را نیز در منطقه دست خواهید گرفت، همچنین اگر مزارعی در نزدیکی شما باشد و سیستم جوجه کشی برای آن ها فراهم نباشد، می توانید مبلغی بابت تبدیل هر تخم به جوجه از آن ها بگیرید و یا به صورت توافقی تعدادی از جوجه های به دنیا آمده، برای مزرعه شما شود.

آب و هوای مناسب جهت نگهداری و پرورش شترمرغ چه می باشد؟

به موجب مقاومت زیاد شترمرغ در برابر شرایط آب و هوایی، امکان نگهداری شترمرغ و پرورش آن در مناطق سرد و گرم مهیا می باشد و در شهر ها و مناطق مختلف می توانید مشغول به پرورش شترمرغ شوید و محدودیتی وجود ندارد.

دما و رطوبت محل پرورش شترمرغ

همانطور که گفته شد شترمرغ در برابر شرایط جوی مقاومت زیادی دارد اما وجود رطوبت و دمای متعادل در مکان پرورش شترمرغ، به پرورش و نگهداری هر چه بهتر شما کمک خواهد کرد. 

ظرف های آبخوری و دانخوری 

این ظروف باید بزرگ، بهداشتی، ضد زنگ و با دوام باشند، حتما به کیفیت و دوام ظرف ها توجه کنید تا در صورت برخورد با نوک شترمرغ، شکسته یا کج نشوند.

غذای شترمرغ 

خوراک شترمرغ ها بهتر است در اوایل روز و اواخر شب در اختیار آن ها قرار گیرد. یونجه و ذرت بخش اصلی غذای جوجه شترمرغ ها است و تا سن 5 سالگی می توانید از برنامه یا جیره غذایی زیر، جهت تغذیه شترمرغ ها استفاده کنید.

-برنامه غذایی شترمرغ :

یونجه خشک 8/41 درصد

ذرت دانه ای 47 درصد

پودر ماهی 7 درصد

پودر استخوان 2 درصد

نمک 2 درصد

منو کلسیم فسفات 2 درصد

غذای شترمرغ در دوران جوجه کشی کمی متفاوت است زیرا ماده شترمرغ به جهت تولید تخم نطفه دار با کیفیت، باید کلسیم بیشتری مصرف کند و برای این منظور می توانید از سنگ آهک در تغذیه آن ها بهره ببرید. لازم به ذکر است که جوجه تازه متولد شده شترمرغ تا 24 ساعت نیاز به آب و غذا نخواهد داشت. 

زمان تخمگذاری شترمرغ

همانطور که بیان کردیم سن به بلوغ رسیدن شترمرغ 2 الی 3 سالگی می باشد، زمان تخمگذاری آن نیز 6 الی 8 ماه در سال است و مابقی سال نیز به استراحت می پردازد. در کشور ما این زمان تخمگذاری از شروع بهمن تا آبان بعدی در نظر گرفته می شود.

تعداد تخمگذاری شترمرغ

ماده شترمرغ بین 40 الی 60 عدد تخم در یک دوره تولید خواهد کرد، اگر چه که مشاهده شده بعضا ماده در طی یک دوره، تا صد عدد تخم نیز تولید کرده است. به طور کلی به جهت اقتصادی بودن امر پرورش، باید از هر 50 ، 60 عدد تخم تولیدی در مزرعه، 20 عدد آن تبدیل به جوجه شود. لازم به ذکر است که در سال اول تعداد تخمگذاری پایین تر می باشد.

تاثیر سر و صدای محیط اطراف در پرورش شترمرغ 

در امر نگهداری شترمرغ باید به این مساله توجه کرد که عامل سر و صدا باعث ایجاد استرس در جوجه شترمرغ ها می شود. لازم به ذکر است که اکثر پرنده ها به صدا های ثابت در محیط عادت داشته ولی تغییرات ناگهانی موجب ایجاد ترس در آن ها می شود، یکی از نشانه های بروز ترس در شترمرغ ها همان دویدن به اطراف می باشد که ممکن است هنگام دویدن با دیواره های اطراف برخورد کرده و آسیب ببیند. همچنین مسائل استرس زا موجب کم شدن اشتها و ایجاد رفتار های ناپسند همچون نوک زدن به پر و بال خود در بین جوجه ها می شود. تغییرات ساختمانی را به حداقل برسانید و کار های سالن را قبل از ورود جوجه ها به مزرعه به اتمام برسانید، صدای دریل و چکش نیز موجب ایجاد استرس در بین جوجه ها می شود. 

پخش صدای رادیو در مکان پرورش شترمرغ به جوجه ها این پیام را می رساند، که پرورش دهنده در محیط حاضر است، ولی به هیچ عنوان این صدا نباید  بیش از حد مجاز باشد. به طور کلی اسایش جوجه ها به نسبت کارکنان اولویت اول شما باید باشد. همچنین کارکنان تنومند اولویت اول شما جهت کار در مزرعتان باشد زیرا با حیواناتی قدرتمند سر و کار خواهید داشت.

تعیین جنسیت شترمرغ

شترمرغ نر در زمان بلوغ، به صورت مشکی به همراه بال های سفید می باشد و همچنین ماده شترمرغ، رنگ قهوه ای و خاکستری دارد. از دیگر شاخص های مهم در تشخیص جنسیت جوجه شترمرغ ، رنگ قرمزی نوک، ساق پا و اطراف چشم آن می باشد که نشان دهنده ی نر بودن جوجه شترمرغ است. جالب است بدانید که هر چه این رنگ قرمزی بیشتر باشد، قدرت جنسی آن نر بالاتر است.

پرورش شترمرغ گوشتی

به دلیل محبوبیت پرورش شترمرغ در بین همه ی افراد جامعه، بسیاری از کاربران به دنبال راه ها و روش های لازم برای انجام این شغل می باشند. پرورش شترمرغ گوشتی به دلیل رشد پر سرعت شترمرغ و پایین بودن کلسترول، هواداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است.

واکسن های مورد نیاز برای شترمرغ

به منظور کاهش تلفات، باید این پرندگان در 2 نوبت واکسینه شوند، مرحله نخست در یک روزگی جوجه شترمرغ صورت می گیرد که پرورش دهنده به یکی از روش های خوراکی، تزریقی و یا چشمی می تواند انجام دهد. مرحله بعدی در زمان 90 روزگی شترمرغ می باشد. اکثر پرورش دهندگان در مرحله دوم از واکسنی با کیفیت پایین استفاده می کنند زیرا نمونه های با کیفیت خارجی دارای قیمت بالایی می باشند. 

مدت زمان پرورش شترمرغ

مدت زمان پرورش شترمرغ به عوامل مختلفی از جمله شرایط آب وهوایی، عوامل محیطی، ژنتیک و ... ارتباط دارد و ممکن است در روند و دوره تخمگذاری نیز تاثیر گذار باشند.

سایه بان

با گرم تر شدن هوا در فصل بهار و تابستان، این پرندگان به دنبال محلی خنک برای رهایی از گرما می باشند، بنابر این بودن سایه بان به آن ها کمک خواهد کرد.

سود پرورش شترمرغ

 نگهداری و پرورش شترمرغ از دسته مشاغل پر درآمد می باشد، پتانسیل تجاری و اقتصادی نگهداری شترمرغ بسیار بالا است و هر چه بتوانید اصول پرورش را به درستی اجرا کنید، درآمد حاصل از پرورش شترمرغ نیز افزایش خواهد یافت. سرمایه گذاری در این شغل از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. از دلایل پر سود بودن این پرورش، میتوان به فروش محصولات مرتبط با شترمرغ اشاره کرد، به طور مثال پر های شترمرغ جنبه ی زینتی داشته و پوست آن بدون کوچکترین چربی می باشد که شما می توانید به فروش برسانید، همچنین ناخن، پوست تخم و روغن شترمرغ از دیگر محصولات قابل فروش در مزرعه شما می باشد. گوشت کم چرب و کم کلسترول آن از دیگر امتیازات این پرنده به شمار می آید که طرفداران بسیاری دارد، همچنین آمار نشان می دهد که در حال حاضر، تولید گوشت شترمرغ پاسخگوی نیاز بازار نیست و تقاضای بازار روز به روز بیشتر می شود. به همین علت پرورش و نگهداری شترمرغ یک شغل با درآمد ایده آل به حساب می آید. همچنین محصولات خود را می توانید در سراسر ایران و حتی کشور های همسایه به فروش برسانید یا حتی به کشتارگاه ها عرضه کنید.

پوست و پر شترمرغ

همانطور که گفته شد پوست شترمرغ بدون کوچکترین چربی و بسیار قشنگ می باشد و از آن می توان برای تولید چرم های با کیفيت، نرم، ضخیم و با دوام استفاده کرد و این محصولات تولیدی در فروشگاه های بوتیک دارای مبلغ بالایی می باشند. در تولید محصولاتی همچون کت، کفش، کبف پول، کمربند و کلاه نیز استفاده می شود.

گوشت شترمرغ

گوشت شترمرغ به دلیل کم بودن کلسترول، همواره سالم ترین جایگزین برای سایر گوشت ها بوده و امروزه با بالا رفتن سطح آگاهی و دانش افراد، تقاضا برای خرید گوشت شترمرغ نیز افزایش یافته است. کلسترول بالا در بعضی گوشت ها موجب افزایش حملات قلبی و یا مشکلات قبلی و عروقی خواهد شد. جوجه 14 ماه شترمرغ وزنی معادل 100 الی 120 کیلوگرم دارد و لاشه ی آن 50 کیلوگرم به شما گوشت می دهد.

تخم شترمرغ

وزن هر تخم شترمرغ به طور تقریبی 2 کیلوگرم و تقریبا به اندازه یک توپ فوتبال می باشد. تخم شترمرغ به موجب زرده بزرگی که دارد، از لحاظ تغذیه ای بسیار غنی است، هر ماده 40 الی 60 عدد تخم در یک دوره خواهد گذاشت. جالب است بدانید از پوست تخم آن ها در تزیینات و یا ساخت لوستر نیز استفاده می شود.

روغن شترمرغ

روغن شترمرغ در اهداف دارویی و پزشکی مورد توجه است، زیرا این روغن حاوی مواد مغذی بسیار مهم برای پوست بوده و رطوبت رسان قوی ای می باشد. به همین موجب خرید روغن شترمرغ محبوبیت بسیاری دارد و شما می توانید با فروش این روغن، درآمد خوبی کسب کنید.

معایب پرورش شترمرغ

از معایب شغل پرورش شترمرغ می توان به عوامل زیر اشاره کرد:

- داشتن فضای مورد نیاز بزرگتر به نسبت پرورش سایر طیور

- فراهم کردم محیطی آرام و به دور از جاده و شلوغی

- شست و شوی روزانه ظروف آب به جهت جلوگیری از آلوده شدن آب

- این حیوانات به طور مداوم احتیاج به آب داشته که باید این نکته در طراحی لانه ها لحاظ شود، همین امر موجب افزایش هزینه آب خواهد شد

- حتما باید دیواره ها و حصار ها به خاطر قدرت ضربه های پایشان، محکم و مقاوم باشد

سخن پایانی

در این صفحه از طیور ماشین ابزار با دانستنی های لازم جهت پرورش شتر مرغ و همچنین ترفند های پرورشی و آموزشی آن به طور کلی آشنا شدیم. موفق و پیروز باشید